Wat is een tic?
Een tic is een onvrijwillige beweging of geluid dat een kind of jongere herhaaldelijk maakt zonder dat hij of zij dit kan tegenhouden. Wanneer een kind of jongere last heeft van een ticstoornis, uit dit zich in plotselinge, terugkerende en niet-ritmische bewegingen (motorische tics) of geluiden (vocale tics). Soms ervaart het kind ook oncontroleerbare gedachten, die je cognitieve tics noemt. Deze tics ontstaan en komen steeds weer terug, ondanks dat het kind dit niet wil.
Kenmerken van tics bij kinderen en jongeren
- Onvrijwillige, korte en plotselinge bewegingen of geluiden, zoals knipperen met de ogen, schudden met het hoofd, kuchen of sissen.
- Tics zijn moeilijk te onderdrukken en kunnen intens toenemen bij stress, spanning of vermoeidheid.
- Het kind of de jongere voelt vaak een sterke drang om de tic uit te voeren.
- Tics verschillen van dwanghandelingen: tics zijn reflexief, dwang is doelbewust gedrag.
- Tics kunnen leiden tot sociale problemen zoals gepest worden en onbegrip binnen de omgeving.
- In sommige gevallen kunnen tics ook lichamelijke pijn of vermoeidheid veroorzaken.
Waarom krijgt een kind of jongere tics?
De exacte oorzaak van een ticstoornis is nog niet volledig bekend, maar het lijkt een combinatie van genetische en omgevingsfactoren. Uit onderzoek blijkt dat:
- Genetica een grote rol speelt; tics komen vaker voor binnen families.
- Omgevingsfactoren zoals stress, angst, en vermoeidheid kunnen tics verergeren of uitlokken.
- Ongeveer 6% van de kinderen heeft een ticstoornis, wat het een relatief veelvoorkomende aandoening maakt.
Soorten tics
- Motorische tics: ongecontroleerde bewegingen, zoals knipperen met de ogen, schouders optrekken of hoofd schudden.
- Vocale tics: geluiden die het kind maakt, bijvoorbeeld kuchen, sissen, keelgeluiden of soms ongepaste woorden.
- Cognitieve tics: herhalende beelden of gedachten die ongewild terugkeren.
- Ticstoornis: wanneer tics frequent en langdurig (meerdere keren per dag, dagelijks) optreden en het dagelijks functioneren beperken.
Mogelijke behandelingen van tics
Wij werken met wetenschappelijk bewezen behandelmethoden, waarbij altijd gekeken wordt naar de individuele situatie van het kind of de jongere en het gezin. De behandeling bestaat vaak uit:
- Psycho-educatie: duidelijke uitleg aan ouder(s)/verzorger(s), school en kind/jongere over wat tics zijn en hoe ermee om te gaan.
- Individuele gedragstherapie: therapie gericht op het verminderen van tics en het vergroten van controle, bijvoorbeeld Habit Reversal Training (HRT).
- Aanvullende ondersteuning, zoals ouderbegeleiding en eventueel samenwerking met school.
Waarom tics behandelen?
Een behandeling kan het kind helpen om:
- Meer controle te krijgen over de tics en de intensiteit ervan te verminderen.
- Stress en spanning te verlagen, wat de frequentie van tics kan verminderen.
- De concentratie en het welzijn te verbeteren, waardoor het kind beter functioneert op school en thuis.
- Sociale problemen te verminderen en het zelfvertrouwen te versterken.
Hoewel tics meestal niet volledig verdwijnen na behandeling, ervaren kinderen en jongeren vaak een betere kwaliteit van leven en meer grip op hun situatie.
Is Gilles de la Tourette ook een ticstoornis?
Het Gilles de la Tourette-syndroom is een specifieke vorm van ticstoornis waarbij zowel motorische als vocale tics voorkomen. Vaak komen daarbij ook bijkomende stoornissen voor, zoals: ADHD, Dwangstoornissen en Angststoornissen. Het is belangrijk dat deze comorbiditeiten ook goed in kaart worden gebracht voor een effectieve behandeling.
Nadim (5 jaar) werd ‘papegaai’ genoemd
‘Nadim was altijd al een vrolijk jongetje dat de ruimte vulde met zijn energie en grappen. Een keer een tong uitsteken, een keer extra kuchen, woorden nazeggen; wij zochten er niets achter als ouders. Totdat hij naar school ging. Bij het eerste oudergespek met de juf van groep 1 gaf zij aan dat Nadim vaak haar napraatte. Niet af en toe, maar gedurende de hele dag. Na contact met de intern begeleider op school hebben zij besloten om dit met ons te bespreken. Nadim werd door klasgenoten al ‘papegaai’ genoemd en we merkten dat hij met minder zin naar school ging. We hebben besloten hulp te zoeken, omdat we erachter kwamen dat continu iets nazeggen kan duiden op een ticstoornis. Bij RIOzorg werden we fijn ontvangen en Nadim bleek inderdaad een tic te hebben. Een vocale tic dus. We zijn al even bezig met de behandeling en zien hem echt met sprongen vooruit gaan! Hij heeft meer controle over de tic en kruipt weer meer uit zijn schulp. Hij blijft dat vrolijke jongetje, alleen nu zonder bijnaam, gelukkig!’. Moeder van Nadim, 5 jaar
Door de controle over zijn tic, is hij minder boos/gestresst en geniet die weer om met klasgenootjes te spelen.
– Moeder van Nadim (5) uit Purmerend
Veelgestelde vragen
-
Hoeveel kinderen hebben last van een tic/ticstoornis?
Ongeveer 6 op de 100 kinderen heeft een ticstoornis.
-
Kan mijn kind zijn tic goed onder controle krijgen na de behandeling?
Dit is wel het streven. De behandeling van de ticstoornis kan kinderen veel voordelen bieden, zoals betere concentratie, minder stress en lekker in je vel zitten. Het is niet zo dat de ticstoornis altijd weg is na de behandeling, maar het kind ervaart doorgaans een sterker gevoel van controle.
-
Moet ik als ouder/verzorger ook mee in behandeling?
Ouder(s)/verzorger(s) gaan niet in behandeling, maar worden wel betrokken bij psycho-educatie en overige behandelonderdelen waarbij informatie omtrent het gezin van meerwaarde is tijdens het behandeltraject.
-
Hoeveel kost een behandeling?
RIOzorg heeft met meer dan 300 gemeenten een contract. Dit betekent dat met een verwijsbrief en woonachtig in een gecontracteerde gemeente, het behandeltraject bij RIOzorg wordt vergoed door de gemeente.